W instalacjach centralnego ogrzewania nie brakuje elementów, które na pozór wydają się drugorzędne, jednak w praktyce odgrywają niezwykle istotną rolę. Jednym z takich kluczowych komponentów jest zbiornik wyrównawczy, odpowiedzialny za stabilizację ciśnienia i zapobieganie niebezpiecznym skokom w układzie. Poniżej przedstawiamy, dlaczego naczynie wyrównawcze powinno być nieodłączną częścią dobrze zaprojektowanego systemu CO, zwłaszcza gdy w grę wchodzą również zbiorniki buforowe służące do magazynowania ciepła.
Jak działa naczynie wyrównawcze w instalacji grzewczej?
Naczynie wyrównawcze ma za zadanie przejmować nadmiar ciśnienia powstającego w wyniku rozszerzania się wody. Woda, podgrzewana w kotle, pompie ciepła lub innym źródle ciepła, zmienia swoją objętość, co prowadzi do wzrostu ciśnienia w układzie. Właśnie wtedy zbiornik wyrównawczy pełni funkcję „poduszki” – absorbuje dodatkową objętość wody, nie dopuszczając do przeciążenia rur, zaworów czy innych części instalacji.
W praktyce wyróżnia się dwa główne rodzaje takich zbiorników:
- Zbiorniki otwarte – montowane w najwyższym punkcie instalacji (np. na poddaszu). Dzięki temu nadmiar wody może swobodnie się tam gromadzić, a jednocześnie łatwo odpowietrzyć układ.
- Zbiorniki przeponowe (zamknięte) – są całkowicie szczelne i posiadają elastyczną membranę, która oddziela przestrzeń wodną od gazowej. To popularne rozwiązanie w układach zamkniętych, szczególnie przy kotłach gazowych, olejowych czy pompach ciepła.
W każdym z tych wariantów nadrzędnym celem naczynia wyrównawczego jest zagwarantowanie, że w instalacji nie dojdzie do niekontrolowanego wzrostu ciśnienia skutkującego np. pęknięciem rury czy rozszczelnieniem połączeń.
Dlaczego instalacja CO ich potrzebuje?
W nowoczesnych systemach grzewczych coraz częściej stosuje się zbiorniki buforowe, które gromadzą nadwyżkę ciepła produkowaną przez kocioł lub pompę ciepła. Taki bufor pozwala lepiej wykorzystać energię, gdyż woda zmagazynowana w zbiorniku może zostać użyta w momencie zwiększonego zapotrzebowania na ogrzewanie lub ciepłą wodę. Oto powody, dla których współpraca bufora ze zbiornikiem wyrównawczym jest tak korzystna:
- Lepsza stabilizacja temperatury- Bufor gromadzi znaczne ilości ciepła, a naczynie wyrównawcze zabezpiecza jego objętość przed zbyt dużym ciśnieniem wynikającym ze wzrostu temperatury.
- Ochrona całej instalacji- Skoki temperatury i ciśnienia mogą obciążać rurociągi, pompy i zawory. Gdy do instalacji dodamy duży zbiornik buforowy, ilość wody rośnie, a wraz z nią rośnie możliwość dalszego podnoszenia ciśnienia. Naczynie wyrównawcze niweluje ten efekt, przejmując nadmiar wody i utrzymując ustabilizowane parametry pracy.
- Oszczędność energii i wyższa efektywność- Bufor daje możliwość ograniczenia częstego uruchamiania kotła czy pompy ciepła, co przekłada się na mniejsze zużycie energii. Naczynie wyrównawcze natomiast wspiera utrzymanie optymalnego ciśnienia, zapobiegając stratom ciepła związanym z awariami i niepotrzebnymi przerwami w działaniu systemu.
- Mniejsza podatność na zapowietrzanie- Dobrze dobrane naczynie wyrównawcze i prawidłowe rozmieszczenie elementów instalacji (w tym bufora) znacząco zmniejszają ryzyko gromadzenia się pęcherzy powietrza w obiegu.
W uproszczeniu, bez naczynia wyrównawczego nie byłoby możliwe osiągnięcie pełnego potencjału systemu grzewczego z dużym zasobnikiem ciepła. Te dwa elementy świetnie się dopełniają, podnosząc komfort użytkowania instalacji CO i zapewniając jej długą żywotność.
Ciśnienie i dobór wielkości naczynia wyrównawczego
Standardowe ciśnienie w naczyniu przeponowym dla instalacji centralnego ogrzewania często oscyluje wokół 1,5 bara. Jednak przy układach przygotowujących ciepłą wodę użytkową lub współpracujących z kolektorami słonecznymi może być konieczne ustawienie wyższego ciśnienia wstępnego (np. 2–3 bary). Z kolei pojemność zbiorników przeponowych powinna stanowić odpowiedni procent całkowitej objętości wody w układzie (często w granicach 6–10%). Warto też uwzględnić maksymalne ciśnienie robocze, aby uniknąć przekroczenia dopuszczalnych limitów dla naczynia.
Przykładowo, jeśli w instalacji znajduje się spory zbiornik buforowy (nawet kilkaset litrów wody), to i naczynie wyrównawcze musi sprostać odpowiednio większym wahaniom objętości. Dzięki temu unikniemy nadmiernych obciążeń instalacji, co przekłada się na większe bezpieczeństwo użytkowania i rzadsze interwencje serwisowe.
Koszty i typowe ceny
Koszt naczynia przeponowego zależy przede wszystkim od jego wielkości, jakości wykonania oraz rodzaju (otwarte/przeponowe). Mniejsze modele (np. 25–50 litrów) można kupić już za kilkaset złotych, podczas gdy naczynie przeponowe 100l wydatek rozpoczynający się mniej więcej od 500 zł. Oczywiście na cenę wpływa też marka i materiały użyte do produkcji (np. stal nierdzewna będzie droższa niż standardowa). To i tak niewielki koszt w porównaniu do potencjalnych strat, jakie można ponieść w wyniku uszkodzenia instalacji pozbawionej prawidłowej kompensacji ciśnienia.
Podsumowanie: dlaczego warto?
- Bezpieczeństwo – brak groźnych skoków ciśnienia chroni kluczowe elementy instalacji przed uszkodzeniem.
- Stabilna temperatura – szczególnie przy dużych zbiornikach buforowych, naczynie wyrównawcze równoważy nagłe wzrosty objętości wody.
- Ochrona przed zapowietrzeniem – zachowanie odpowiedniego ciśnienia w układzie zmniejsza ryzyko gromadzenia się pęcherzy powietrza.
- Mniejsze zużycie energii – dzięki stabilnej pracy kotła lub pompy ciepła instalacja jest bardziej efektywna.
- Łatwość serwisowania – w porównaniu z poważnymi awariami, wymiana bądź konserwacja naczynia wyrównawczego to stosunkowo prosta czynność.
Dobór naczynia wzbiorczego – zaufaj ekspertom WiseSolution
Jeżeli szukasz zbiorników buforowych lub zasobników ciepłej wody użytkowej (CWU), sprawdź przykładową ofertę WiseSolution! 🏡
A może zastanawiasz się, jakie naczynie wzbiorcze będzie odpowiednie do Twojego systemu? 🤔 Nasz zespół pomoże dobrać właściwą pojemność i typ naczynia do bufora, aby instalacja CO działała stabilnie, oszczędnie i bezawaryjnie przez długie lata! ⚙️🔥✅
