Net-metering – zasady
System net-meteringu był istotną opcją dla prosumentów korzystających z instalacji fotowoltaicznych w Polsce, działającym do kwietnia 2022 roku. Ten model rozliczeniowy umożliwiał właścicielom mikroinstalacji o mocy do 50 kW zgromadzenie i wykorzystanie wyprodukowanej nadmiarowej energii elektrycznej, szczególnie przydatne w okresach mniejszego nasłonecznienia.
Net-metering pozwalał użytkownikom instalacji fotowoltaicznych przesyłać niezużyty prąd do publicznej sieci energetycznej, a następnie pobierać go w momencie, kiedy własna produkcja była niewystarczająca, na przykład w nocy lub w zimie. W zależności od mocy instalacji, system ten oferował różne stawki za przechowywanie energii. Dla instalacji do 10 kW, przesłany do sieci 1 kWh był zwracany w ilości 80%, a dla tych o mocy od 10 kW do 50 kW – w ilości 70%.
Jedną z kluczowych korzyści net-meteringu było traktowanie sieci jako magazynu energii, co było szczególnie cenne w krajach o zmiennym nasłonecznieniu, takich jak Polska. System ten nie tylko zwiększał opłacalność inwestycji w mikroinstalacje przez możliwość skutecznego obniżania kosztów rachunków za energię, ale także przyczyniał się do rozwoju rynku prosumenckiego i poprawy bezpieczeństwa energetycznego.
Chociaż net-metering został zastąpiony przez net-billing w 2022 roku, jego wpływ na rozwój fotowoltaiki i zachęcanie gospodarstw domowych oraz małych przedsiębiorstw do inwestycji w odnawialne źródła energii był znaczący, czego efekty są odczuwalne po dziś dzień.
Net-metering przykład
Przykład wykorzystania systemu net-metering może być dobrze zilustrowany na przykładzie typowej domowej instalacji fotowoltaicznej o mocy 4 kWp. W czerwcu, kiedy produkcja energii słonecznej jest na wysokim poziomie, załóżmy, że takie panele wyprodukowały 400 kWh energii. Z tej ilości, 320 kWh zostało zużyte bezpośrednio na bieżące potrzeby domu. Pozostałe 80 kWh, które nie zostały zużyte, zostały przekazane do publicznej sieci energetycznej.
Dzięki systemowi net-metering, te przekazane 80 kWh nie przepadają, ale są zapisywane jako kredyt energetyczny. W ciągu następnych 365 dni, właściciel instalacji ma możliwość wykorzystania 80% tej zdeponowanej energii, czyli 64 kWh, w okresach kiedy produkcja z paneli jest niższa (np. w nocy czy zimą). Taka możliwość „magazynowania” energii w sieci pozwala na efektywne zarządzanie własnym zużyciem i produkcją prądu, co przyczynia się do znaczącego obniżenia rachunków za energię.
Net-billing w praktyce
Net billing to nowoczesna metoda rozliczeń dla prosumentów korzystających z instalacji fotowoltaicznych, która zastąpiła system net meteringu w Polsce po 1 kwietnia 2022 roku. Jest to rozwiązanie zaprojektowane, by umożliwić dokładniejsze zarządzanie produkcją i zużyciem energii, co przekłada się na zwiększenie efektywności finansowej dla użytkowników.
System net billing różni się od swojego poprzednika tym, że pozwala użytkownikom płacić jedynie za faktyczne zużycie netto energii elektrycznej, po odliczeniu ilości energii, którą wygenerowała ich instalacja i przesłali do sieci. To umożliwia bardziej precyzyjne rozliczenia, dostosowane do indywidualnego zużycia oraz produkcji energii, co jest korzystne zarówno dla domowych gospodarstw, jak i dla małych przedsiębiorstw.
W praktyce, net billing ułatwia prosumentom optymalizację kosztów operacyjnych, ponieważ płacą oni tylko za to, czego rzeczywiście użyli minus to, co dostarczyli do sieci. To sprzyja również większym oszczędnościom i lepszej kontroli nad wydatkami na energię. Instalacje fotowoltaiczne stają się przez to jeszcze bardziej opłacalne, pomimo zmieniających się warunków rynkowych i technologicznych.
W ramach systemu net-billing, energia oddana do sieci przez prosumenta oraz energia pobrana z sieci są rozliczane finansowo na specjalnie utworzonym depozycie prosumenta. Stawki za energię są ustalane na podstawie:
- Rynkowa Cena Energii Miesięcznej (RCEm) – cena, po której energia elektryczna jest sprzedawana do sieci przez prosumenta,
- Taryfa roczna – cena za energię elektryczną zakupioną z sieci, która różni się w zależności od lokalnego operatora.
Przykład działania
Zakładając, że prosument zużywa na bieżąco 30% wyprodukowanej przez siebie energii, pozostała część jest przesyłana do sieci. Wartość tej energii jest przeliczana na wartość pieniężną i zapisywana na depozycie prosumenta. W przypadku potrzeby poboru energii, np. w nocy, środki na zakup energii są automatycznie pobierane z tego depozytu.
Proces rozliczeniowy w systemie net-billingowym odbywa się cyklicznie co 12 miesięcy. Jest to korzystne dla prosumenta, który może zarządzać swoimi zasobami energii i finansami w długoterminowej perspektywie.
Kluczowe pozycje na fakturze za prąd w systemie net-billing
- Energia czynna – opłata za ilość zużytej energii elektrycznej, wyrażona w zł/kWh.
- Dystrybucja – opłata za przesył energii od dystrybutora do odbiorcy, również wyrażona w zł/kWh, uwzględniająca straty w przesyle.
- Konto prosumenta – konto, na którym rozliczane są nadwyżki energii.
- Depozyt prosumenta – część konta prosumenta służąca jako podstawa rozliczeń.
- Autokonsumpcja – bieżące zużycie energii przez prosumenta.
- Rynkowa Cena Energii Miesięcznej (RCEm) – cena stosowana do rozliczania sprzedaży nadwyżek energii.
Podsumowanie
Zmiana z systemu net metering na net billing była odpowiedzią na rosnące potrzeby infrastrukturalne sieci energetycznych i zmiany w regulacjach unijnych, które wymagały bardziej zrównoważonego podejścia do zarządzania energią. System ten lepiej odpowiada na dynamiczny rozwój sektora fotowoltaicznego w Polsce, pozwalając na bardziej sprawiedliwe i zrównoważone korzystanie z zasobów energetycznych.
System net-billing otwiera nowe możliwości dla użytkowników instalacji fotowoltaicznych, umożliwiając im bardziej efektywne zarządzanie produkcją i zużyciem energii. Rozumienie jego zasad jest kluczowe dla optymalizacji korzyści finansowych i ekologicznych wynikających z własnej produkcji energii.
