Jak działa zakup i sprzedaż energii dla prosumentów? | Praktyczny przewodnik 

Decydując się na nową instalację fotowoltaiczną lub hybrydową, wchodzimy w system rozliczenia net-billing i stajemy się prosumentami, co wymaga wyboru formy zakupu i sprzedaży energii. 

W systemie net-billing dostępne są dwie opcje zakupu energii: stawka taryfowana lub dynamiczna, oraz dwie opcje sprzedaży: na podstawie średnich cen miesięcznych RCEm, publikowanych przez Operatora Informacji Rynku Energii, lub cen dynamicznych RCE, czyli średnich cen godzinowych każdego dnia. Wybór ten ma istotny wpływ na efektywność finansową oraz zarządzanie energią w gospodarstwie. 

Zakup energii elektrycznej przez prosumenta – opcja taryfowa 

Decydując się na ofertę taryfową, na przykładzie PGE, otrzymujemy stałą cenę energii ustaloną z góry na określony czas. Zapewnia to przewidywalność i stabilność kosztów, niezależnie od zmian na rynku. Taka oferta jest idealna dla osób, które cenią sobie stałe opłaty za energię elektryczną. 

Najpopularniejsze taryfy PGE: 

• Taryfa G11 (całodobowa) – stała cena 1,00 zł/kWh brutto, obowiązująca przez całą dobę. 

• Taryfa G12: 

• Godziny dzienne – 1,00 zł/kWh brutto. 

• Godziny nocne – 0,89 zł/kWh brutto (tańsza energia dostępna w godzinach 13:00–15:00 oraz 22:00–6:00). 

Powyższe ceny zawierają podatek VAT oraz dodatkowe opłaty, takie jak przesył, opłaty stałe i opłaty mocowe. Oferta jest ważna do 31 grudnia 2024 roku, zgodnie z obowiązującym zamrożeniem cen energii. Można więc przyjąć, że średni koszt zakupu energii w ofercie taryfowej PGE wynosi 1,00 zł/kWh brutto. 

Zakup energii elektrycznej przez prosumenta – dynamiczna cena 

Oferta dynamiczna to sposób zakupu energii elektrycznej, w którym cena zmienia się w zależności od bieżących wahań na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Oznacza to, że cena za energię nie jest stała, lecz podlega zmianom w każdej godzinie, odzwierciedlając aktualne ceny rynkowe. 

Co składa się na rachunek za prąd w ofercie „Dynamiczna energia z PGE”? 

Na rachunek składają się: 

• Cena za energię elektryczną wyliczona według algorytmu uwzględniającego giełdową cenę energii z TGE, marżę, koszty i obciążenia nałożone na sprzedawcę oraz wymagane podatki wynikające z przepisów prawa. 

• Opłata handlowa, która wynosi 49,90 zł brutto miesięcznie za jeden punkt poboru energii (PPE). 

• Ceny i stawki opłat wyliczone zgodnie z taryfą dla usług dystrybucji energii elektrycznej właściwego Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD). 

Wybierając ofertę dynamiczną, akceptujemy zmienność cen energii elektrycznej, co może prowadzić do oszczędności w okresach niższych cen na rynku, ale również wiąże się z ryzykiem wyższych kosztów w okresach wzrostu cen. Oferta ta jest skierowana do osób, które chcą aktywnie zarządzać swoim zużyciem energii, dostosowując je do godzin, w których ceny są najkorzystniejsze, aby optymalizować swoje wydatki na energię elektryczną. 

Jak kształtowały się ceny we wrześniu 2024r? Poniżej wykres średnich cen godzinowych z 30 dni września.   

Najbardziej opłacalne godziny: 

• 12:00 i 13:00 – najniższa cena 0,16 zł netto/kWh 

• 14:00 – cena 0,18 zł netto/kWh 

• 11:00- cena 0,20zł netto/kWh 

Najmniej opłacalne godziny 

• 19:00 – najwyższa cena 0,97 zł netto/kWh 

• 18:00 i 20:00 – cena 0,73 zł netto/kWh 

Dodatkowe obserwacje: 

• Godziny nocne (00:00–05:00): Ceny są umiarkowane, w zakresie 0,32–0,37 zł netto/kWh. 

• Godziny poranne (06:00–09:00): Ceny rosną, osiągając 0,55 zł netto/kWh o 07:00, a następnie spadają do 0,36 zł netto/kWh o 09:00. 

• Godziny wieczorne (21:00–23:00): Ceny stopniowo maleją z 0,50 zł do 0,36 zł netto/kWh. 

Aby zoptymalizować koszty energii elektrycznej, zaleca się ładowanie magazynu energii w godzinach, gdy ceny są najniższe (10:00–15:00), oraz korzystanie z energii zgromadzonej w magazynie w godzinach szczytowych cen (17:00–20:00). Pozwoli to na znaczące obniżenie kosztów. 

Uwaga: Podane ceny są cenami netto. Do nich należy doliczyć podatek VAT oraz opłaty przesyłowe, co zwiększy całkowity koszt zużycia energii elektrycznej. Dodatkowo, wszystkie ujemny ceny zamieniliśmy na „0”. 

Na przykład, jeśli w ciągu miesiąca zakupimy 400 kWh w godzinach 12:00–13:00, nasz rachunek—uwzględniając opłatę handlową, VAT i opłaty przesyłowe—powinien wynieść około 150 zł brutto. Oznacza to, że realny koszt 1 kWh wynosi około 0,36 zł brutto. 

Natomiast jeśli kupimy taką samą ilość energii po najwyższej średniej cenie (0,97 zł/kWh netto), to z wszystkimi wymienionymi opłatami zapłacimy około 650 zł brutto. W takim przypadku 1 kWh kosztuje nas około 1,62 zł brutto! 

Sprzedaż energii przez prosumentów – jak to działa? 

W kontekście dynamicznego rynku energii elektrycznej w Polsce, prosumenci, czyli osoby wytwarzające energię elektryczną na własne potrzeby i sprzedające jej nadwyżki do sieci, mają możliwość rozliczania się na różnych zasadach. W szczególności, od lipca 2024 roku obowiązują dwie kluczowe stawki: rynkowa cena energii (RCE) oraz rynkowa cena energii miesięczna (RCEm). Każdy z tych systemów ma swoje specyficzne zasady, które wpływają na opłacalność sprzedaży energii w zależności od rynkowych cen godzinowych lub miesięcznych. Poniżej przedstawiamy szczegóły dotyczące obu metod rozliczeń. 

• Rynkowa Cena Energii Elektrycznej (RCE) – jest to system dynamicznego rozliczania energii elektrycznej, w którym stawka jest ustalana na podstawie rynkowych cen godzinowych. Wartość energii wprowadzonej do sieci jest wyliczana według cen giełdowych obowiązujących w danym okresie (godzinach), co odzwierciedla aktualne warunki na rynku energetycznym. Jest to system wprowadzony od lipca 2024 roku i obowiązujący nowych prosumentów, przy czym pozwala on na bardziej precyzyjne rozliczanie nadwyżek energii. 

• Rynkowa Cena Energii Elektrycznej Miesięczna (RCEm) – to system, w którym cena energii jest ustalana na podstawie średniej ceny rynkowej z danego miesiąca. Ten sposób rozliczeń oferuje bardziej stabilną stawkę w porównaniu z systemem godzinowym RCE, ponieważ cena nie zmienia się codziennie. System ten obowiązywał prosumentów przed wprowadzeniem zmian w lipcu 2024 roku i przez pewien czas stosowano go przejściowo w okresie po tej dacie. 

WAŻNE: Jeśli uruchomiłeś instalację fotowoltaiczną po 1 lipca 2024 roku, zgodnie z obowiązującymi przepisami, Twoje rozliczenia w systemie net-billingu powinny odbywać się według rynkowej ceny energii elektrycznej (RCE), co oznacza rozliczenia godzinowe. Obecnie nie przewidziano możliwości wyboru między stawką RCEm a RCE dla prosumentów, którzy rozpoczęli wytwarzanie energii po tej dacie. Zgodnie z informacjami Ministerstwa Klimatu i Środowiska, prosumenci, którzy po raz pierwszy wytworzyli energię elektryczną w instalacji odnawialnego źródła energii i wprowadzili ją do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej od 1 lipca 2024 r., będą rozliczani według rynkowej ceny energii elektrycznej (RCE) 

Jakie były ceny, po których prosument oddawał energię do sieci? Poniżej przedstawiono średnie ceny dla wszystkich godzin we wrześniu 2024 roku. 

Korzyści i wyzwania w byciu prosumentem 

Na podstawie podanych średnich cen energii elektrycznej, można wyciągnąć kilka kluczowych wniosków dotyczących opłacalności sprzedaży energii przez prosumentów: 

1. Okresy korzystnych cen: Najwyższe ceny za energię elektryczną występowały w godzinach szczytu popołudniowego i wieczornego, zwłaszcza między 18:00 a 20:00, gdzie stawki osiągały nawet 0,96 zł za 1 kWh. W tych godzinach sprzedaż energii była najbardziej opłacalna. 
2. Niska opłacalność w południe: W godzinach południowych (około 11:00 – 14:00), kiedy produkcja energii z fotowoltaiki jest często największa, ceny były najniższe, osiągając nawet 0,15 zł za 1 kWh. Oznacza to, że bez magazynowania energii prosumenci sprzedawali prąd po niewielkich stawkach, co ograniczało ich zyski. 
3. Optymalizacja przez magazyny energii: Gdyby prosumenci mieli dostęp do magazynów energii, mogliby przechowywać nadwyżki energii w godzinach, gdy ceny są niskie, i sprzedawać ją w bardziej opłacalnym czasie. Takie rozwiązanie mogłoby znacznie poprawić rentowność sprzedaży. 
4. Średnie ceny a rzeczywistość: Warto pamiętać, że przedstawione stawki są wartościami średnimi. Zdarzały się dni z dużym nasłonecznieniem i wysoką produkcją energii, ale niskimi cenami, oraz dni o mniejszej produkcji, gdy ceny były wysokie. W takich sytuacjach prosumenci mogli nie korzystać w pełni na średniej cenie i zależnie od pogody mogli sprzedawać energię poniżej lub powyżej tych stawek. 

Takie wnioski pozwalają zrozumieć, jak dynamiczne są warunki na rynku energii i że długoterminowe zyski mogą być optymalizowane przez inwestycje w magazyny energii oraz monitorowanie godzinowej ceny sprzedaży.