Fotowoltaika bez zgłoszenia – sprawdź, czy grozi Ci kara!

Rosnąca popularność energii słonecznej sprawiła, że procedury związane z uruchomieniem paneli fotowoltaicznych w ostatnich latach stały się prostsze i mniej uciążliwe dla użytkowników. Jeszcze niedawno potencjalny prosument musiał liczyć się z koniecznością prowadzenia działalności gospodarczej czy uzyskiwania koncesji na sprzedaż energii. Dziś większość osób, które decydują się na mikroinstalacje, może korzystać z uproszczonych formalności. Mimo to nadal istnieją sytuacje, w których niezbędne jest dopełnienie określonych wymogów prawnych i administracyjnych – między innymi zgłoszenie lub uzyskanie odpowiedniego pozwolenia.

Kiedy zgłoszenie jest konieczne?

Fundamentem regulującym montaż oraz eksploatację fotowoltaiki pozostają dwa kluczowe akty prawne:

• Prawo budowlane (ustawa z 7 lipca 1994 roku),
• Prawo energetyczne (ustawa z 10 kwietnia 1997 roku).

To właśnie w nich znajdują się wytyczne pozwalające stwierdzić, czy dana instalacja wymaga zgłoszenia bądź pozwolenia. Jednoznaczna odpowiedź zależy głównie od parametrów systemu: jego mocy oraz sposobu, w jaki ma być on wykorzystywany (na własne potrzeby lub z możliwością wprowadzania nadwyżek do sieci).

W przypadku typowych mikroinstalacji służących do zaspokajania potrzeb gospodarstwa domowego procedury zostały mocno uproszczone. Nie oznacza to jednak, że zawsze można obyć się bez informowania operatora sieci czy bez kontaktu z innymi instytucjami. Istnieją bowiem dodatkowe wymogi, na przykład te związane z ochroną przeciwpożarową.

Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej

Znowelizowane przepisy, które zniosły potrzebę ubiegania się o pozwolenie albo dokonywania zgłoszeń budowlanych przy montażu niewielkich instalacji, równocześnie wprowadziły inny wymóg prawny. Chodzi o uzgodnienie projektu instalacji z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń PPOŻ oraz przekazanie informacji do Państwowej Straży Pożarnej, jeśli moc systemu przekracza określoną wartość.

Kogo dotyczy obowiązek zgłaszania fotowoltaiki do Straży Pożarnej?

Przepisy wskazują, że instalacje fotowoltaiczne o mocy do 6,5 kW nie wymagają uzgodnień PPOŻ ani zawiadomienia PSP. To oznacza, że jeśli dysponujemy panelem słonecznym o mocy równej bądź niższej niż 6,5 kW, nie musimy dokonywać dodatkowych zgłoszeń w Państwowej Straży Pożarnej. Dopiero przy wyższych mocach należy wypełnić takie formalności.

Zgłaszanie instalacji fotowoltaicznej operatorowi sieci

Innym ważnym aspektem jest kwestia informowania operatora systemu dystrybucyjnego (OSD). To właśnie operator odpowiada za bilansowanie sieci i musi wiedzieć, jakie urządzenia wytwórcze wprowadzają energię do obiegu. Czy jednak każde ogniwo słoneczne musi być zgłaszane?

Instalacje on-grid oraz hybrydowe

Systemy on-grid to te, które są wpięte w sieć elektroenergetyczną. Nadwyżki prądu, które wyprodukuje instalacja, trafiają do sieci, a rozliczenie odbywa się na warunkach wynikających z aktualnie obowiązujących przepisów. Taką instalację należy obowiązkowo zgłosić do OSD, aby operator mógł zapewnić prawidłowe funkcjonowanie sieci oraz wymienić licznik na urządzenie dwukierunkowe.

Podobnie wygląda to w przypadku instalacji hybrydowych, które mogą pracować zarówno w trybie on-grid, jak i poza siecią. Oprócz samego systemu PV trzeba wówczas zgłosić również magazyn energii. Operatorzy uznają bowiem takie akumulatory za źródło wytwórcze, a to oznacza, że ich moc jest sumowana z mocą paneli. Ma to wpływ między innymi na zasady bilansowania i rozliczeń.

Instalacje off-grid

Wariant off-grid funkcjonuje zupełnie niezależnie od sieci dystrybucyjnej. Wymaga zintegrowanego magazynu energii, za pomocą którego obiekt będzie się samodzielnie zasilał. Jeżeli taka fotowoltaika nie przesyła żadnych nadwyżek do sieci – i tym samym w żaden sposób nie wpływa na jej parametry – zgłaszanie jej do OSD nie jest potrzebne.

A co z fotowoltaiką „tylko na bieżące zużycie”?

Pojawia się pytanie, czy można skonfigurować instalację w taki sposób, by dostarczała prąd wyłącznie w czasie rzeczywistego zapotrzebowania, nie magazynowała energii, a jednocześnie nie oddawała nadmiaru do sieci. Teoretycznie jest to możliwe, ale przepisy nie precyzują takiej sytuacji wprost. Wiele zależy więc od interpretacji poszczególnych operatorów. W razie wątpliwości zawsze warto wystąpić do nich z oficjalnym zapytaniem.

Rozbudowa fotowoltaiki a obowiązek zgłoszenia

Gdy planujemy zwiększyć moc istniejącego już systemu, powinniśmy pamiętać, że każda taka zmiana również wymaga poinformowania operatora. Ustawa o OZE jasno precyzuje, że w sytuacji modyfikacji instalacji, na zgłoszenie mamy maksymalnie 14 dni. Zlekceważenie tego terminu jest traktowane jako działanie nielegalne i może wiązać się z karą pieniężną.

Czy grożą kary za brak zgłoszenia?

Najbardziej odczuwalną „karą” w przypadku instalacji podłączonej do sieci, a niezgłoszonej, są przede wszystkim błędne rozliczenia energii. Bez wymiany licznika na dwukierunkowy istnieje ryzyko, że wyprodukowany przez panele prąd zostanie potraktowany przez standardowy licznik jako zużycie. Tym samym rachunki za energię mogą znacząco wzrosnąć, co jest niekorzystne dla użytkownika.

Oficjalne stanowiska niektórych operatorów potwierdzają, że nie przewidują oni dodatkowych kar administracyjnych lub mandatów za samo niezarejestrowanie instalacji (choć w praktyce zawsze mogą się pojawić konsekwencje prawne, jeśli zostanie to uznane za naruszenie przepisów). Inaczej wygląda kwestia wspomnianej już rozbudowy – niedopełnienie obowiązku zgłoszenia zmian w systemie w przewidzianym czasie może skutkować sankcją w wysokości nawet do 1000 zł.

Zgłoszenie instalacji fotowoltaicznej PGE

Zgłoszenie instalacji fotowoltaicznej na przykładzie PGE to proces, który może wydawać się skomplikowany, ale przy odpowiednim przygotowaniu przebiega sprawnie. Procedura przyłączenia mikroinstalacji różni się w zależności od tego, czy budynek jest już podłączony do sieci energetycznej, oraz od mocy instalacji fotowoltaicznej.

Jeżeli prosument – właściciel mikroinstalacji – posiada już budynek podłączony do sieci, a moc instalacji nie przekracza mocy przyłączeniowej budynku, wystarczy zgłosić konieczność wymiany licznika na dwukierunkowy. Licznik ten umożliwia zarówno pobieranie energii z sieci, jak i przesyłanie nadwyżek wyprodukowanej energii do operatora. W przypadku, gdy planowana moc mikroinstalacji jest wyższa od dostępnej mocy przyłączeniowej, prosument musi złożyć wniosek o zwiększenie mocy.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy budynek nie jest podłączony do sieci. W takim przypadku właściciel mikroinstalacji musi złożyć formalny wniosek o przyłączenie do sieci elektroenergetycznej. Kluczowe jest, aby instalacja została zamontowana zgodnie z obowiązującymi normami bezpieczeństwa. Dlatego zaleca się, aby panele fotowoltaiczne były montowane przez doświadczonych instalatorów posiadających certyfikaty Urzędu Dozoru Technicznego.

Po prawidłowym zamontowaniu instalacji, właściciel musi przesłać do PGE wypełniony formularz zgłoszenia przyłączenia mikroinstalacji. W zgłoszeniu powinny znaleźć się takie informacje jak:

• dane wnioskodawcy,
• lokalizacja instalacji,
• termin planowanego przyłączenia,
• specyfikacja techniczna instalacji,
• moc zainstalowanej mikroinstalacji.

Dodatkowo wymagany jest schemat instalacji elektrycznej budynku oraz dokumentacja zawierająca parametry techniczne urządzeń, ich dane fabryczne oraz opis warunków eksploatacyjnych. Jeśli prosument działa przez pełnomocnika, konieczne będzie także udokumentowane pełnomocnictwo.

Po złożeniu dokumentacji, PGE przeprowadza jej weryfikację. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia, właściciel instalacji zostaje poinformowany o przyjęciu zgłoszenia i otrzymuje informacje o terminie przyłączenia mikroinstalacji do sieci. Dodatkowo dystrybutor wydaje zaświadczenie potwierdzające możliwość świadczenia usług dystrybucyjnych wraz z wytycznymi dotyczącymi warunków technicznych dostawy energii.

Na podstawie otrzymanego zaświadczenia prosument może przystąpić do podpisania umowy z PGE Dystrybucja S.A. na przesył energii elektrycznej do ogólnej sieci energetycznej oraz zawrzeć umowę sprzedaży energii elektrycznej z odpowiednim odbiorcą. Dzięki temu właściciel instalacji może czerpać korzyści finansowe z nadwyżek wyprodukowanej energii, wspierając jednocześnie rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce.

Podsumowanie

Chociaż obecnie wszelkie procedury związane z panelami słonecznymi są zdecydowanie łatwiejsze niż kilka lat temu, lekceważenie obowiązków wynikających z przepisów wciąż może przynieść spore problemy. W wielu sytuacjach wymaga się bowiem formalnego zgłoszenia instalacji – czy to do operatora sieci dystrybucyjnej, czy też do Państwowej Straży Pożarnej (przede wszystkim wtedy, gdy moc systemu przekroczy 6,5 kW i konieczne są uzgodnienia w zakresie PPOŻ). Brak dopełnienia wymogów może przełożyć się na nieprawidłowe rozliczenia, a nawet kary finansowe związane z nieterminowym poinformowaniem OSD o rozbudowie instalacji.

Jeśli inwestor stawia na system off-grid, działający wyłącznie na własne potrzeby i magazynujący nadwyżki w akumulatorach, przeważnie nie ma konieczności informowania dystrybutora. Inaczej jest w przypadku instalacji on-grid lub hybrydowych, które współpracują z siecią. Właśnie w takich okolicznościach zgłoszenie staje się kluczowe dla legalnej eksploatacji i rozliczenia w modelu prosumenckim.

W WiseSolution nie tylko specjalizujemy się w montażu instalacji fotowoltaicznych – także tych z magazynami energii – ale również przejmujemy na siebie obowiązek zgłoszenia systemu do właściwego operatora. Dzięki temu nasi klienci mogą być pewni, że cała inwestycja przebiega zgodnie z przepisami, co przekłada się na bezpieczeństwo techniczne oraz przejrzyste rozliczenia. Odpowiedzialne realizowanie formalności to nie tylko spokój ducha, lecz także solidna gwarancja długotrwałych korzyści finansowych i ekologicznych płynących z własnej produkcji energii słonecznej.